Zwusche Poppelsdorf ound de Schwyz geund alerhand Briëfe hy–n ound hèèr. P'Mouëtter Gyger, wo nach irer Tochter ound de–n Ànkel planget, schrybt, t'Lydia séll oumbédingt daas Tuutschland verlaa, si séiged fur 's Éérschte willkoumm dehài, Platz héig's ggnouëg. T'Schweusch-ter, wo ébe daas fuurcht, ound das ire–n euppis apgiëng fur spèuhter, stouhnt uber en Théoloog, wo p'Béduutig vo me–n Éhéverspràche–n e dèèwààg cheuni vergàsse–n ound maant, p'Mouëtter séig nume dië Jungscht ound nume bélaschpbaar, ouf kàn Fall tèurffi me–n ire t'Tochter mit ale feuïf Chinde zouëmouëte. E Frundin findt wider, t'Lydia séll sych neud gfale laa, vo–n ere jungere Rivaal-in ousegghéit wèrde, ound erineret a dië materiéll schwirig ound gséllschaftli ver-achtet Posizjon, wo–n e Gschideni ébe–n imer na dry cheumi. En Tuutschschwyzer Cousin wider empfillt, so bald wië mugli–ch i dië sicher Schwyz hàichoo. Wisoo ire dèè Schaaggi i dèm Zàmehang schrybt, findt si gspàssig, aber jànou, es wirt halt ébe vill oumenand gschwàtzt in irer Verwandtschaft. Was si na méé èrgeret isch de Pschàid vo–n irer Schweuschter, ire Briëf séig ouhfgschnitte–n ound mit eme Stàmpel vo de Tuutsche Zànsouhr aachoo. Neud lang, da hàt aw sy en dèrige Briëf vo ous de Schwyz i de Hand. Es isch scho pynli, das dië Naazi na muënd iri Nase–n in iri privaate–n Aa-gglàgehàite stécke. Vo–n irem Maa erfaart si, de Hinkel héig es Heimtückegesetz erlaa ound ver-botte, naachtàiligi Màldige–n is Oussland schicke. – Dië Polyfony in irer Korèschpondànz bringt ere nuut Àiduutigs, ound nach langem Wèèrwàise cha si t'Lydia neud fur en Ànderig entschluusse. Si erchlèèrt sych gàge–n e Schàidig. Soo brouhcht si de Chind nuut z'sàge devoo.
T'Lydja verschrickt, wo si de Kourt gheuhrt sych ouhfrége wië sàlte: "Ounbégryffli, soo euppis im zwànzgischte Jaarhoundert !" ound t'Vonnaa ergànzt: "Unerhört, daas im Land der Dichter und Denker !" De Kourt: "Es Koultouhrverbràche !" T'Vonnaa: "Diese Schande !" Oum waas gaat's ? T'Vonnaa list ous de Zytig voor, es isch de-r 11.Mài 1933:
"Ein symbolischer Akt mit läuternder, krankheitsaustreibender Wirkung Gestern strömten wahre Menschenmassen die Linden entlang zum Opernplatz, um sich mit eigenen Augen zu überzeugen von der Säuberung unseres Vaterlands von schädlichen Druckerzeugnissen, verpestet von verräterisch eingeschleusten Giftpilzen. Unter den Klängen des Deutschland– und des Horst–Wessel–Lieds jubelten zahlreiche echte Deutsche den Studenten und Professoren zu, welche brennende Fackeln in den zu einem hohen Haufen aufgetürmten staats– und sitten-verder-benden Schund meist jüdischer Provenienz schleuderten, während tüchtige SA–Männer im Verein mit wackeren Polizeibeamten im Schweisse ihres Angesichts die läuternde Flamme mit weiteren verbotenen Büchern speisten: Niedertracht, welche hochbeladene Kraftfahrzeuge aus pflicht-vergessenen Buchhandlungen abholten und ständig neu hinzubrachten. (Ich kann das beinah nicht vorlesen). Den Anfang des Reigens der Nestbeschmutzer machten so verantwortungslose Schmierer wie Sigmund Freud, Karl Marx, Kurt Tucholsky, Vicki Baum und Franz Werfel, aber auch Verräter wie die Brüder Mann, ein Remarque und andere, welche sich auf infame Weise in die Gunst eines ahnungslosen Publikums eingeschlichen hatten. Diese waren gefolgt von einer fast endlosen Liste weniger bekannter aber nicht weniger dreister Namen …"
"Ound niëmer wéért si degàge !" réklamiërt de Kourt, "Kein Wort des Tadels in der Presse !" t'Vonnaa. "Kàn Protàscht !" "Deutschland schläft und ist blind." "de Mittelstand schwygt, dië Profàssoore schwyged, dour 's Band wègg, ales schwygt !" "Das gesamte Deutsche Volk, als ginge so was nicht alle an !" "Làider nuut Neuïs; aw zoum Aariërparagraaf hàt àinzig de Kolééga Bonn-hoeffer 's Wort ergriffe !" "Im Mecklenburgischen nichts als feiges Schweigen nach dem Ausschluss der Jüdischen Pastoren aus unsererer Kirche !" "Ound jétz daas: en ounerheuhrti Schand !" "Ein Kulturverbrechen !" "Mych nimmt's nou wounder, eub aw myr dië Éér widerfaare–n isch, das myni Arbete–n em nazistische Hàidegott ggopferet wèrded." "Alles wurde verbrannt, alles Jüdische, alles gegen Hitler, selbst Thomas Mann, wegen seiner Rede von 1922: "Von Deutscher Republik." "So vill ych vom Pastor Niemöller gheuhrt ha, isch i Bèrlyn syn Buddenbrooks vom Schyter-houhffe ggréttet worde, vo me Profàsser, wo souscht bégàischteret mitzeuïslet hàt." "Auch Döblins "Berlin, Alexanderplatz, natürlich Walter Benjamin, von Ossietzky, dann Erich Kästner, Becher und selbstverständlich Toller, Leonhard Frank, E.E.Kisch und viele andere mehr gehören zu den Opfern !" "Also, was Rang und Name hàt ! vor alem Luut wo tànked." "Warner vor der Barbarei !" "Es gaat oum t'Ounderdruckig vom Gàischt !" "Die Vernichtung des Pfingstwunders !" "Ound soo–n es stoumpfsinigs, soo–n es mittelalterlich verblàndets Wèrch veruëbed Stoudànte, Profàssoore – ounbégryffli !" "Die sogenannte Elite des Landes verbrennt die Werke, denen sie alles verdanken sollte !" "Warum mached dië daas ? zoum sych es Vèurteli verschaffe ? es Peuschtli ? wië de Hàidégger z'Tuubinge ?" "Windfahnen !" "Leund si sych mitrysse vo–n ere–n aagghàizte Stimig ?" "Heulen mit den Wölfen !" "Ous Angscht ?" "Feiglinge !" "Aber Achtig: dië Buëcherverbrànige sind e Machtdémonschtrazjon, e Warnig. Kàs Viërteljaar isch vergange sit em Rychstaagsbrand ound em Hinkel syner grawsame–n ound oungéràchte Réakzjon." "Weh dem, der sich aufmucken traut." "Daa chounnt na Schlimms ouf is zouë, daas chounnt na ganz beuhs".
T'Lydia hàt si ja àinigermaasse gàg e Schàidig entschlosse gghaa. Aber si cha–n oummugli–ch a dèm Douétt verbylose, a dèm unisono furioso, so wéé das ire dië Àimuëtigkàit touët. Zwaar cha si dië Empeuhrig na so gouët verstaa, im Ground na so yverstande sy, ouhsgschlosse fuult si sych àinewààg, deby wirt's ere ganz àng. Daas ménage à trois mag si nume verlyde, si séént si nach Béfréjig, si meucht nuut wéder fourt. T'Nacht drouhf isch si wider lang am hirne, eub si sych doch séll lo schàide. Ous de Hàimet wirt ere jétz starch dezouë ggraate, vo–n irer Familje, vo Frundine. sy séll mit de Chind daas schlime Rych verlaa; si hàt aw gouëti Aagébott, wo si fur 's Éérscht cheuned ounderchoo, me souëchi en Arbet fur sy; e lédigi Ggousyne buutet aa, si wuur em Pawl ound em Anna louëge, t'Schouële séiged sowisoo kàs Probléém, fur de schlimmscht Fall stéled verschideni ous irem Chràis finanziéli Ounderstutzig in Ouhssicht.
"Daas Làbe z'dritt isch doch nuut" tànkt si ound frèuhgt sych, "wànn hàts aw aagfange hapere mit euïser Béziëig ? Dèè Wàchsel vom Strigel nach Làinenfourt hàt mych jédefalls waansinig bélaschtet. – Im Strigel", uberlàit si, simer grad knapp 8 Jaar lang gsy. Hut chounnt mer dië Zyt fascht paradysisch voor. Aber im Ground ggnaa bi–n i déét scho schwèèr enttuuscht gsy. De Kourt isch doo scho vo syner Sàndig wië psàsse gsy. Syn Reuhmerbriëf bringt em ja aw Erfolg, doo béràits, ound daa chounnt er ébe dèè Rouëff nach Làinenfourt uber, als Honoraarprofàsser. Deby isch er uberhawpt neud voorbéràitet zoum Voorlàsige gèè. Myr isch scho klaar gsy, das daas Hyn– ound Hèèrràise ouf t'Lèngi nuut wirt. Wo–n er dànn Voorlàsige git i Leinenfurt, daa mouë–n er wàret de Séméschter praktisch all Wouche zwéé Tààg déét ane. Natuurli hàt er 's cheune richte, das er mit em éérschte Zouhg na zour Zyt fur syni Voorlàsig i–r Ounivèrsitèèt aachèèm ound nachane na de Nachtzouhg verwutscht. Aber bis er dànn in euïsem apglàgne Kaff aachounnt ! Dèèwààg fallt er natuurli vor ound nach sym Ouhftritt en halbe Taag ouhs, mindischtens. Ound ali dië Luut, wo halt ouhsggràchnet a sym Tuutschland–Taag muënd zoum Hèr Pfaarer, dië cha–n ych dànn ver-treuhschte. Me trouckt ja aw kàm Sànger e Gyge–n i t'Hand. – Aber, me ggweunt si–ch an ales. Ound dànn chounnt er 's Jaar drouhf na de–r Ééretokter uber vo dèm Làinefourt, ound daa isch klaar, das er sych fur en akadéémischi Ggarjèère–n entschluusst. Ound dànn na is Tuutsch ouse, feuïfehalb–houndert Kilomééter wyt ewègg. Aber daa isch àifach uber myn Chopf ewègg pstimt worde. De Kourt hàt scho ggmèrkt, wië oungèrn ych daas mitmache, daas verstimt en. I dèm Momànt isch ihmm syni Voorlàsig 's Wichtigscht, fur dië opferet er syni Nàcht. Schliëssli mach' er daas fur p'Familje, aw fur mych. Aber was daas ales fur mych wurkli béduutet, daas hàt er nië verstande.