Waas isch e Chile
Es Gsprèuhch zwusche–t em Reubi Raab ound em Chàschpi Cheuïzli.
Reubi Raab: De Paapscht sàit, dië Réformiërte séiged kà Chile. Daas isch e Bélàidigoung !
Chàschpi Cheuïzli: E Bélàidigoung ? nài, es Loob ! Ousserdèm hàt er ja ràcht.
R.R.: Waas spinnsch à Dou wider zàme !?
Ch.Ch.: Jàà, los nou: E Chile–n isch doch es Gotteshouhs, en Sakraalbow ?
R.R.: Jaa, aber de Paapscht màint's neud e soo.
Ch.Ch.: Dou rédtsch gschyder als t'tànksch. Prèzys daas isch p'Fraag: „waas muëmer verstaa, wànn de Paapscht „Chile“ sàit.“ Bisch Yverstande, e Chile – isch euppis wië–n en Organisazjon ?
R.R.: Daas cha me soo sàge.
Ch.Ch.: Wànn also di Réformiërte in entschàidende Punkt kài dèrig Organisazjon hànd wië g'Katolike, so verstaat de Paapscht ounder Chile neud 's glych wië dië Réformiërte. Jétz stéll i der es paar Fraage. 'S gaat droum, eub dië Réformiërte daas héiged oder neuhd.
R.R.: Also gouët.
Ch.Ch.: Dië Katolisch Chile ounderschàidet Gleuïbigi, Hàiligi ound mànnlichi Ggwéiti. Ounder Ggwéite sind Priëschter ound heuhcheri Gàischtlichi z'verstaa, wo cheund alerhand entschàide, wo–n i na drouhf zrougg choume. Zoum en Hàilige wèrde, mouës en Màntsch verschideni Bédingige erfule, ounder anderem Wounder vollbraacht haa. Es Wounder isch euppis, wo de natourwusseschaftliche–n Erkànntnis widerspricht. Hànd jétz dië Réformiërte entspràchendi dréi Kaschte: dië ggweunliche Gleuïbige, dië Ggwéite ound dië Hàilige ?
R.R.: Si hànd àifach gstoudiërti Pfààrer ound Gleuïbigi, t'Louteraaner na Bischeuff, aber scho neud e soo. Es git sogaar Bischeuffine.
Ch.Ch.: Waas ych wàiss, tèurffed nou dië Ggwéite, also Priëschter, Bischeuff, Kardinèuhl bis oufe zoum Paapscht, Sakramànt aawànde. Sakramànt cha me verglyche mit eme Schlussel fur t'Himelspforte. Hànd dië Réformiërte Sakramànt i dèm Sinn ?
R.R.: Scho méé als Zàiche, das me dezouëggheuhri, aber neud i dèm Sinn.
Ch.Ch.: Cheund réformiërti Pfààrer 's Euïcharuschty–Wounder béwurke ? Mit andere Worte, hànd si Béschweuhrige zoum Broot i Flàisch verwandle ?
R.R.: Dië Réformiërte, éumel t'Zwingliaaner, hànd àifach 's Aabigmaal, daas isch es Zàiche, en Erinerig.
Ch.Ch.: Hànd s' es àiges Ràchts–Sischtéém mit spézjéle Gsétz, wo zoum Tàil wyt uber dië staatliche Gsétz ousegeund. Soo wië–n aw dië ortodoxe Joude–n ound dië foundamàntalischtische Mouslim. Hànd dië Réformiërte àigeni Ggricht ound Aawàlt, hànd s' aw en Aawalt vom Tuufel ?
R.R.: Nuut vo–n alem.
'Ch.Ch.: Wéli Inschtanz entschàidet dànn, eub en Gleuïbige–n éxkomouniziërt wirt, eub eme Théoloog t'Léérerlawbnis entzoge wirt ?
R.R: Kàini, dèrig Kompètànze hàt niëmer.
Ch.Ch.: Hànd s' wénigschtes es Oberhawpt, eupper, wo–n in ale Glawbes–Fraage de létscht Entschàid hàt ?
R.R: Si hànd en Zàntraalprèsidànt, aber dèè cha blos reprèsàntiëre, neud dië ràcht Màinig pstime.
Ch.Ch.: Hànd dië Réformiërte–n e Zànsouhr ? Oder wénigschtens en Indéx vo verbottnige Buëcher ?
R.R.: Scho lang nume !
Ch.Ch.: Tèurffed dië évangéélische Pfààrer in intymi Bélang ineréde–n ound entschàide, wië Gschlàchtsverchéér vor em Hoochsig ound Familjeplaanig, teurffed s' p'Verhuëtig verbuute ?
R.R.: Scho neuhd.
Ch.Ch.: Hànd s' es Huraatsverbott ?
R.R.: I kàiner Wys.
Ch.Ch.: Hànd si spézjéle Zouëgang zou Chinder– ound Jougedhàim, zou spézjéle Schouële, ound sind s' aaggwise, Bouëbe zoum Gottesdiënscht byzië ?
R.R: Zou ire–n Ouhfgaabe ggheuhrt Réligjoonsounderricht, aber àigetli neud uber wénigi Stounde pro Wouche–n ouse, es git évangéélisch ggfuërti Privaatschouële–n ound Hàim, aber ééner als Ouhsnaam.
Ch.Ch.: Git de réformiërte Pfààrer en àxtra Wéiji mit psoundere Kompétànze en Awtoritèèt, wo–n ouf Chind en mèèrlihafte–n Ydrouck macht ?
R.R: Me–r achtet si wàg irem Stouhdjoum, si cheund Griëchisch ound Hébrèèisch ound cheund p'Bible erchlèère.
Ch.Ch.: Ound falls sych réformiërti Gàischtlichi séxwéll oder sadistisch a Chind ound Schoutzbéfolene vergryffed, steund t'Tèuhter im Schoutz vo–r Organisazjon, i dèm Sinn, das dië Verfèèlige muglichscht intèrn ound neud straaffràchtli–ch erlédiget wèrded ?
R.R: Soo euppis cha–mer neud voorstéle.
Ch.Ch.: Dou sàisch also, liëbe Reubi, dië Évangéélisch–Réformiërte hànd kài màchtigi Organisazjon mit ere hiérarchisch ggliderete, privilégiërte, ràin mànnliche Kaschte, kài Inschtoumànt, wo drouf yggrichtet sind, Gédankefréihàit z'ounderdroucke ound widernatuurlichi oder wénigschtens gsoundhàits–ggfèuhrdendi Régle–n im Intymbéràich dourez'sétze, kài Yrichtig zoum de–r Aaschy ouf es Monopol ouf Geuttlichi Gnaad gèè ?
R.R.: Nài, soo–n en Organisazjon hànd dië neuhd.
Ch.Ch.: Aber i dèm Fall sind s' ébe kài Chile.
R.R: Chàschpi, Dou bisch en Sofischt ! Aber me rédt halt glych vo–r Évangéélisch–réformiërte Landes–Chile.
Ch.Ch.: Dou hàsch ràcht. E Landes–Chile–n isch en Organisazjon, wo vom Staat ggwussi Priviléégje, zoum Byspyl en Aart Stuurhoohàit, uberchounnt. Aber ébe nou–r in dèm Staat. Em Paapscht syn Bégriff vo „Chile“ schynt myr neud „Landes–Chile“ z'béduute, sondern e Wàlt–Chile mit em Zyl, iri Awtoritèèt ounaataschtbaar z'mache ! Daa sétted dië Réformiërte doch neud réklamiëre, sondern froo sy dass s' blos e Landes–Chile sind.
R.R: Chàschpi, Dou bisch en chàibe Sofischt !