Kapitel 5 Jochanaan ben Iddo 1
P'Myrta mouës glych na euppis verzéle, ound der Esra prichtet, wië–n èr als jounge Farisèèische Priëschterschuëler g'Glàgehàit gghaa hàt, en Prédiger i de Wuëschti go inschpiziëre, ound t'Sénjoori verzéllt, wië g'Gébourt vo zwééne Stammhalter alerhand Wurbel veraastaltet.
Wider emaal git 's si wider, das p'Fluchtling nàbscht irer Arbet a me–n Aabig Zyt finded zoum zàme schwàtze, natuurli–ch isch ire Landsmaa ound Waal–Kakanajer aw deby. Wo me so alerhand verzéllt, wië's àim gèung so wyt wègg vo dehàime, chounnt de Myrta es Eràignis in Sinn, wo si aanimmt, sicher intràssjëri 's psounders de–r Éhoudi:
„I mouës es jétz glych na verzéle, das i Éhoudis Màischter nach de Chruuzigung namaal làbig ha gséé. Verdanke mouë–n is natuurli mynere Schweuschter. Es isch nàmli wurkli–ch es Élànd mit dère Myrjam, sit de Jissài verschwounde–n isch, ound i wàiss nume waas mache mit ère ? Klaar isch si wider psàsse vo dèm Dèèmon. Jétz verzéllt si vo–n ere Visjon: mit eme–n Èrdbébe–n erschynt en Àngel i me Blitz ound wàlzt de Stài vo vor de Graabgrouft ewègg, ound sy muës de Tooti z'Galilèèaa go souëche. Aber i ha 's ja gséé choo, nach dèm, wië de–r Apschyd vo–n irem Àin-ound-ales verloffe–n isch. Àigetli wèèr i am liëbschte gaar neud mit, eupper mouë ja louëge–n i Houhs ound Gaarte; aber, wië 's halt so isch. Me–n isch ja e Familje, ound fur t'Myrjam isch es kolossal wichtig. Es gaat ébe–n oum dèè Hàiler. Èr isch ja de–r àinzig, wo–n ere na vo Màntsch zou Màntsch bégàgnet isch, nachdèm si euïsi Familje–n i t'Schand pbraacht hàt. Ound sy bildet si–ch y, èr wéll ire Frund sy. Ouhsggràchnet ! Ound jétz isch si wider ganz ous em Huusli, jétz wo's hàisst, das er g'Chruuzigoung uberlàbt hàt. Wà me–n ire daa neud naagit … me wàiss nië, wië daas na wirt mit dèm Dèèmon 2. Dèè Jissài hàt ja muëse–n oundertawche, fur sys Làbe gèèbt ja niëmer kà Drachme méé. Wàge dèm Ggrucht, er séig vo de Toote–n ouhferstande, sind jétz dië Schriftgléérte, Ésra mouësch entschouldige, wàisch wië verouckt ! Ound doo gaani halt mit ere, dië Junger go béglàite. Dië gèungid schynts zou dèm Jissài. Ych han en zwaar neud e so meuge, psounders sit er na e Toumi gghaa hàt, wil i–ch i g'Chouchi bi go 's Àsse zwàgmache; ound wië ha mer Muë ggèè, em Gascht euppis hèrestéle, wië 's si ggheuhrt. Aber ihmm wèèr's schynts liëber gsy, i wèèr em go p'Fuëss wàsche–n ound mit myne Haar aptreuchne 3. Was dië Mane neud ales fur Wunsch hànd ! Also bi myr cha soo àine lang waarte–n ouf dèrigs. Jànou, daas isch jétz vergàsse. Èr hàt ja schwèèr muëse lyde. Ound ébe gàlti 's Apschyd nèè. Daa cha–n i daas Myrji doch neud elàige gaa laa, i dèm Zouëstand ! I ha ja ggnouëg muëse gheuhre, will i bi de Chruuzigoung neud deby gsy bi. Sy isch ja doo wuëscht i t'Sàtz choo, allwààg hàt dèè Dèèmon wider zouëpbackt. Deby ha–n ych mi ja na muëse schàme fur sy. Euïses Myrjam, wo soo de Mane naaggloffe–n isch, 's Tagesgsprèuhch vo ganz Magdaalaa. Aber ébe, i mouës mit, mouë deby sy wànn si wider de Dèèmon hàt, daas wèèr dànn scho euppe 's acht Maal ! 4 I mouë si huëte, souscht cha–n i fur nuut garantiëre. Mer geund dànn also, s' Myrji ound ych hinder de Jungere hinedry. Es isch ja neud e so wyt vo Bétaanje i Richtig Euhlbèrg, imerhy gaats stàndig gèèch bèrgouhf. Zoum Gluck isch's neud e so hàiss, de Gipfel isch i de Woulche. Mer sind scho oordli gstige, daa blybed t'Junger staa; e ràchti Strécki wyter obe gséét mer nàmli taatsàchli dèè Jissài. Zéérscht han en nume kànnt, e dèèwààg hyfélig gséét er ouhs, me mouë richtig Verbaarme haa. Er rédt na allerhand mit de Jungere, daa chounnt en Nàbel ound téckt en zouë. Wo dèè Nàbel ouhfstygt, isch kà Spouhr méé vom Jissài z'gséé. Defuur cheumed zwéé Mane–n i wysse Ggwànder de Bèrg dourap zou de Jungere, mit ene go réde. 5 Waas wàiss i neuhd, i ha mi muëse–n oum myni Schweuschter kumere. Daas Myrji uberchounnt wider en Schréichrampf, èrger wéder jé. Ound nachane faslet si douhrend wirrs Zuug zàme. Kàs Wounder das si dànn daas Reuhmische Wuëte neud uberlàbt hàt. Deby hétted sàbi vo–n ire nuut z'fuurche gghaa, neud vom Myrjeli. Ès isch doch im Ground e liëbi Séél gsy.“
Zéérscht schàmt er si, entschluusst si nach ere Pawse–n aber glych, will en dië Fraag doch wichtig tounkt, ound so prichtet de Symon: „Vilicht intràssjert's I ? So euppe sibe Wouche nach dèm Passa bringt is en Pott es Bundeli. Drin isch es Paar ouhsgglaatscheti Sandaale, en schàbige Mantel ound e Bygi Schriftrole. Daas séig de Naalaass vo–n euïsem Jissài. Er séig trotz aler Pflààg gstorbe, am Woundfiëber. Myr séiged dië gsétzliche–n Èrbe. Dië Schrifte sind zoum Tàil verchrouglet, zoum Tàil yggrisse–n ound aw dràckig ound uberschribe gsy, ound aw 's ander i me trouhrige Zouëstand. Mer hànd daas Zuug muëse fourttouë.“
Ouf dèè Pricht abe mag niëmer euppis sàge. Schliëssli leuhst de–r Ésra daas Schwyge: „I de–n éérschte paar Wouche daa i Kakanaya hétt i schiër cheune verzwyfle. Mys ganze Làbe han i–ch em Hàiligschte ggèè gghaa, ha t'Schrifte stoudiërt vo A bis Zèt ound hindersi, ha–n em Mooses syni Gsétz ousswàndig cheune hindersi ound fursi, ound daa, wië scho ouf de ganze Floucht, hani muëse–n yggséé, das i nuut devoo cha brouhche, das mys ganze Wusse–n oumesouscht isch. Jétz aber ha–n i wénigschtes daas Gluck, das myni Kànntnis vo Latynisch ound Griëchisch doch verschidene Chawffluute willkoumm sind, ound jétz tèurff i mi sogar keunigliche Béraater nàne. De hiësig Chung nàmli–ch isch wàltoffe–n ound wott alerhand uber dië wéschtlich Politik erfaare.“
De Symon intràssjert wider 's Praktische; er frèuhget: „Jàà, wië machsch es jétz mit em Sabatt ? Gséésch jétz aw, das me dèè i frèumde Lande neud cha–n yhalte. Èumel daa ouf em Bow hàisst's: „jéde Taag a t'Séck oder laasch es blybe“. Ounderwàggs hàsch glawb daas Broot, wo–n i–ch a me Sabatt verdiënt ha, aw neud apgwise.“
„Das jétz màngs andersch–t isch als na z'Jérousalém, mouësch mer neud ounder t'Nase rybe, 's touët der ja sàlber làid oum euïsi Hàimet. Jétz aber: zoum ouf dèm Hèrrscher syni Fraage cheune–n antworte, mouë–n i mi sàlber ouf p'Vergangehàit psine, ound wo–n i so druber naatànke, chounnt mer en Épisoode–n in Sinn, wo–n jétz vilicht aw Euï, Éhoudi ound Symon, intràssjert, hàt si doch en indiràkte Zàmehang zoum Jissài bén Joussouff:
„Wàret my–re–n Ouhsbildig zoum Gàischtliche han i tèurffe mit ere Délégazjon vo Priëschter ound Lévite als jounge Béglàiter mit ouf en Inschpàkzjonsràis zou me„Ruëffer i de Wuëschti 6“, wië–n er sych ggnànnt hàt. Ghàisse hàt er Jochanaan ben Iddo.“
„Daas intràssjert mi“ de–r Éhoudi, „Es isch ébe–n en Prédiger Jochanaan oume gsy, dèè isch vom Hèrodes is Chéfi gstéckt worde. Droufabe schickt er Junger verby ound laat frèuhge, eub de Jissài de Méssyas séig, oder eub me–n ouf en andere waarte muësi. Euïs erchlèèrt de Màischter, dië Verhàissig vom Moosés: „Louëg nou, ych schick de–r en Àngel verouhs wo dych ouf dym Wààg phuëtet ound dych déét ane bringt, wo–n ych pstimt ha“7, dië steundi prèzys ouf dèè Jochanaan i de hàilige Schrift, dèè ébe séig de–r Élias wo chèèm. Kàn Greuhssere héb's jéé ggèè ounder déne, wo–n e Fraw Géboore hàt, als dise, aber de Chlynschté im Himelrych séig na greuhsser als dèè8. Dèè Jochanaan isch ja dànn hyggrichtet worde, ound myr hànd muëse mèrke, wië ggfèuhrli–ch es Làbe–n als Proféét isch 9. Aber i ha Di ounderbroche, Ésra, es isch mer ébe–n in Sinn choo, das dèè de glych Jochanaan sy muës. Ych sàlber han en nië ggséé. Grad droum nimmt's mi séér wounder, was Dou uber ihnn wàisch.“
De–r Aaggsprochni faart wyter: „Ych bi vilicht euppe–n achtzàni gsy, also tèurft's im Jaar 14 vom Tibérjouss sym Impéérjoum gsy sy 10 De–r Aalaass isch im Zàmehang z'verstaa mit dère béruëmte Konjounkzjon 11 vo Joupiter ound Saatourn im Zàiche vo de Fisch. Wànn isch jétz daas gsy ? Viër Jaar vor em Tood vom Chung Hèrodés em Groosse, also round 35 Jaar vor dère–n Inspàkzjon. Sovil ych vom Ggheuhresàge wàiss, i ha ja bim Stèrnzàiche nanig gglàbt gghaa, leuhst dië Konjounkzjon im ganze Reuhmisch dominiërte Palèschtyna en Joubel ouhs, e Hoffnig ouf de Méssyas, e Verhàissig ouf de Béfréjer vom Reuhmisch ygsétzte Hèrodés. Offebaar hàt sych aber aw e béràchtigeti Angscht vor dèm Chung sy–re broutaale Réakzjon verbràitet. Dië isch dànn ja aw fourchpbaar ytroffe. Daas mouës en Ouhfrégig gsy sy ! all Luut séiged richtig zablig worde, vili vo de Schriftgéléérte sind verhaftet ound hyggrichdt worde, vili hànd cheune fluchte, nametli nach Ègupte. Daas isch doo scho reuhmisch ound wirtschaftli séér aktyv gsy. Tuëchtigi Arbàiter séled déét séér willkoumm gsy sy. Sovill hani ggwusst gghaa, wo sych myr dië Schangsse–n als Béglàiter vo dère Délégazjon pbotte hàt, me hàt ja ali dië Jaar imer wider vo déne–n Eràignis ggrédt. All daas wo doozmaal 's Volch béwégt hàt, isch neud vergàsse ggange, nametli neud vo Éltere, wo–n i sàbem Jaar en Soo géboore–n isch. Ound ébe–n ouf dië Erwaartig béruëffed si verschideni Luut, wo–n als Prédiger, Wounderhàiler, Waarsàger ound Éxorzischte–n ouhftràtted 12. Prèzys daas spillt aw e Role bi Aalaass vo dère Délégazjon. I dèm viërzààte Jaar vom Tibérjous sym Kàisertoum 13 fangt dèè Jochanaan nàmli–ch aa prédige, ound er hàt en ounglawbliche Zouëlawff. T'Luut streuhmed maassewys zouënem i t'Wuëschti ouse zoum en go lose, sych von em lo tawffe–n ound ràinige vo–n ire Sunde, ound daas git en rysige Wurbel. En éltere Farisèèër erchlèèrt myr joungem Béglàiter, das euïs dië Sach tiràkt béruërt. Falls nàmli sych eupper wurkli–ch als àchte Méssyas ousestéle sétt, so chounnt's loogischerwys zoum Ouhfstand gàg dië Reuhmisch Psétzig. Dèè tèurff aber neud mouëtwilig aaggfange wèrde, soo en Ouhfstand mouës gglinge. Falls de Schouss hine–n ouse gaa sétt, waas G–t14 verhuëti, sàit myn Sénior, so wèrdis ganz beuhs. Oo, wië ràcht hàt er doch uberchoo ! Also sind myr ggfrèuhget, sàit er; myr Schriftgléérte muënd soo euppis i p'Finger nèè. Ound en Skandaal i dère daamaalige Sitouazjon wèèr wië–n en Founke–n im Poulverfass. Myr wànd, myr muënd wusse waas lawfft. Soo hàt mi dèè erfaare Schriftgléérté inschtrouiërt, und ous dèm Ground inschpiziëred mer dèè Jochanaan bén Iddo i de Wuëschti vo Pérèèa. Dèè Prèdiger tràffe mer i sym Ggostum aa: Er hàt nuut aa ousser–t eme Touëch ous Kaméélhaare, wo–n er mit eme Làdergouhrt oum de Bouhch zàmehébet. Schynts làbt er vo Heuïstreuffel ound Wildbiënehoung 15. Euïsi Délégazjon wott wusse, eub èr de Méssyas séig, das èr sych ousenàm, go tawffe–n ound Sunde ràinwàsche. Deby chounnt 's Gsprèuhch natuurli–ch ouf dië druumaaligi Konjounkzjon vo Joupiter ound Saatourn im Zàiche vo de Fische; aber de Jochanaan erchlèèrt, zwaar séig aw èèr i sàbem Jaar géboore, aber de–r àigetli kumftig Méssyas séig gouët es halbs Jaar nach ihmm choo, nàmli nach de dritte–n Erschynig vo de Stèrnzàiche. Èr sàlber séig nou de Voorbéràiter vom Méssyas, aber déé wo na chèèm, dèè séig en dànn schoo. Myr erfaared na vo dèm Jochanaan, dèè kumftig Méssyas kàn er zwaar neud sàlber, aber er wussi vo sy–re Mouëtter, das dèè en Verwandte séig. Natuurli verzéllt èr wyt ound bràit vom Àngel Gabriél, wo sym Vater Iddo i Visjoone erschoune séig. Dànn aber séig e ggwussi Myrjam vo Naazarét, ébefalls schwanger, erschoune, zwaar eme Zimermaa Joussouff versproche, aber ébe nanig gghuraate. Aw dère séig de–r Àngel Gabriél erschoune. Euïsi Délégazjon nimmt dèm Jochanaan syn Pricht entgàge; aber euïs tounkt's waarschynlicher, dië Myrjam séig halt i t'Schand choo als lédigi Schwangeri ound séig gfluchtet, alefalls wèèr si souscht gstàiniget worde. Wië–n ych im Chràis vo–n euïser Délégazjon erfaare, sind euïs Farisèèëre dië Myrjam ound Joussouff béschtens békannt. Daas isch dànn aber en anderi Gschicht. Jédefalls isch vo–n euïse Heuhche Priëschter Hannas ound Kajafass pschlosse worde, myr wélid dië Luut sképtisch béobachte–n ound ouf all Fàll dië „Aagglàgehàit Méssyas“ i de Hand phalte. Was de Jochanaan aagaat, macht 's is èumel neud trouhrig, wo–n en de Hérodés Antipas, Chung uber Joudèèaa ound Pérèèaa, i de Féschtig Machèèrouss am Toote Méér yspéért ound 's Jaar drouhf 16 cheupfe laat. Daas ganze Zuug mit Sunde vergèè nach àigenem Gouëtdunke passt euïs neud in Chraam, schliëssli wussed myr ous de Schrifte waas Gsétz isch ound waas Sund. Ound natuurli 's wichtigscht. Wànn's eupper git, wo–n ous de Schrifte Pschàid wàiss uber dië Stéle, dië Profézéjige, wo–n ouf 's Erschyne vom Méssyas hyduuted, dànn sind daas dië Schriftgéléérte, ganz spézjéll myr Farisèèër, ound neud irgend souscht eupper. Vilicht na t'Sadouzèèër, aber dië cheumed ja neud ganz drouhs. Sàlpverstàndtli, soo wië 's aw 's Volch gséét, verlangt dië aktouéll Sitouazjon, daas hàisst p'Verwaltig vo de Judische Gébiët dour dië Reuhmisch Oberhèrrschaft, dië ounràchte Sidlige vo Reuhmische Véteraane in euïsem Land, verlangt nach eme Méssyas, wo–n euïs vo Room béfréit. Aber myr brouhched en erfolgryche–n Ouhfstand. Israél mouës uberlàit voorgaa, myr muënd is hàimli paraatmache, myr muënd zéérscht starch ggnouëg sy, myr muënd im richtige Zytpounkt loos–schlaa. Aber myr muënd aw mit àim, wo–n als Méssyas euïses Volch mitrysst, myr muënd mit em Méssyas cheune zàmeschaffe. Daa schadt en Ruëffer i de Wuëschti noume, wo–n àigebreuhtlerisch Askéése voorlàbt ound womugli–ch e Verseuhnigs– ound Fridespolitik prédiget. – Soo hànd myr 's doo ébe–n aagglouëget. Hut wàiss me méé. Jaa, làider isch euïs dië Sach entglitte.