KursivAttach:Kinovolch.mp3

Kinovolch Ein Gedicht über Platon's berühmtes Höhlengleichnis auf Zürichdeutsch

Fréi nach Platon von Félix Wyss

Zwàitouhsigviërhoundert Jaar alt isch p’Faable wo–n ych hut verzéle:

Kino hàts doo nanig ggèè, im Prinzip hàt ’s en Griëch scho béschribe.

Nàmli–ch als Glychnis vo–r Mànschhàit bézoge zour ééwige Waret,

zou de–n Idééë, wo jéé scho ound àndloos euïs luuchted ound làited.

Tuuff i de–r Èrde–n in ééwiger Nacht sitzt ouf Kinobéstouëlig,

Blick gàge t’Lynwand, es Veulchli, vo chly ouhf, me kànnti nuut anders:

Spylfilm mit farbig béwégliche Bilder nou gsèèchted’s im Tounkle,

Màntsche, wo handled ound réded i Wàlder ound Stédt ound i Dèurffer:

Spylfilm, erdichtet, ound ouhfggnaa i kunschtliche Bowte–n im Stouhdjo.

Schnééigi Fàlder ouf blouëmigi Wise–n ound Schwummbaad ouf Wumet,

Szééne wuur goumpe zou Szééne, es fèèlt jédi zytlich Entwicklig.

Ales wèèr flach ound kàn Rouhm i sy–r Tuuffi wèèr wurkli z’erlàbe.

Schawspiler wàchsled in alerhand Role, bald Ritter, bald Bàttler,

P’Furschtin isch glych wië p’Vercheuïfferi, apgséé vom Ggoschtum, ound trotzdèm

Taatsache wèèred s’ fur t’Luut ound aw ’s àinzige waarnèèmbaar wurkli,

isch me doch gfésslet vom Gschèè ouf de Lynwand, im Saal gits nuut anders.

Louëgt me dànn glych emaal hindere, blàndet àim zéérscht de Projàkter,

alefalls gséét me–n im Liëchtstraal chaootischi farbigi Schatte.

Trotzdèm béspricht me–n im Poublikoum, was me vo–n all dèm séll halte.

Wéttbéwèrb gits, ound wèr richtig verouhssàit, was spèuhter na voorchounnt,

gunnt, es git Prys, ound dië Béschte sind aagsèè ound ggéért als Éxpèrte.

Niëmer wuur glawbe, was vorne passiërt, séig nou Schy ound es Trouhgbild.

Nour ounder Zwang giëng en Màntsch goge–n ousse–n am Kino go louëge.

Ouhfsichtspèrsoone hànd Mitlàid mit trawmverblàndete Màntsche.

Z’viërte heuhch packed s’ es Mitglyd, daas wéért si, si schlàiked ’s zoum Saal ouhs,

zwinged ’s zoum muësame–n Ouhfstyg dour ’s fyschtere Stàgehouhs uber

vili Maal hounderti Tritt, doch almèèli wirt’s duschter ound dànn aw

naa–dis–naa héler, ound chounnt me dànn ganz obe–n ouse–n ouf t’Èrde,

blàndet’s àim, ound me verschrickt, me wétt zrougg zou de ggwonete Bilder.

Zwounge nou blybt me daa obe–n ound gweunt syni Awge–n as Taagliëcht,

zéérscht nou–r im Glanz vo de founklige Stèrne–n ir Nacht, dànn im Mondschy

spèuhter am Morge–n ound Aabig wànn t’Sounn neud mit aler Chraft luuchtet.

Naa–dis–naa ggweunt er sys Awg aw a ’s Liëcht vo de Soune–n ound ’s Apbild

gséét er im Wasser ound schliëssli sy sàlber, em Liëcht syni Quàle,

wië si de Chràislawff vom Jaar mit de Straale régiërt, wuur er mèrke,

freuït si bi dèm wo–n er gséét ound erfaart uber ’s wurkliche Làbe.

Zrougg i sym fyschtere Kino, wië cha–n er si zràcht finde im Tounkle ?

Freumd isch’s em, ounggwont, er sturchlet ound steuhrt blos bim souëche vom Sitzplatz.

Ouhsgglachet wirt er als Teulpel ound wott er t’Éxpèrte béléére,

dië, wo dèè Film so gouët kànid ound loogisch drouhs Régle–n ablàitid,

t’Zouëkoumft sogaar màined cheune verouhssàge, tuuschid sych gràssli:

T’Waret séig ousse–n am Kino, es séled nou–r ali cho louëge –

glawbt em kàn Màntsch, er cha na so gouët réde–n ound aaschawli prichte.

Wuëtige–n Oundank erfaart er, vor Ggricht wirt er schlëssli verourtàilt.

'S Volch, sàit de Platon, im Kino, sind t’Luut wo sych ooni Gédanke

uber ’s waroum nou vergànglichi, àinzelni scheuhni Sache,

Handlige–n aalouëged oder béourtàiled, ’s finded s’ géràcht ound

gouët, aber sàb wieder wéniger, ooni dass’s Ggmàinsam vom Scheuhne,

Gouëte, Géràchte wànd souëche, si hànd kài apstrakti Bégriff.

T’Lynwand im fyschtere Kino vom Glychnis béduutet in euïser

Wàlt, was euïs ’s Awg als e Wurklichkàit zàigt, de Projàkter isch t’Soune,

wo–n euïs mit Straale dië àinzelne Sache béluuchtet ound zàiget.

Schwirig ound muësam de–r Ouhfstyg zour Èrde, zoum Taagliëcht, dèè màint es

Léére–n ound Tànke, sych abmuë oum àchti Erkànntnis ound Ysicht.

T’Sounn i dèm Glychnis béduutet dië heuhchschti Erkànntnis vo–r Waret,

’s Ouhrbild, t’Idéé ischs vom Gouëte, wo–n ales am béschte cha stuure.