LCG010.1Ouhsggwise1
Es isch na héll a dèm verfuërerisch waarme Soumertaag, ound nach de Proob mit em Trio uberrédt de Karl t'Lydia, es wèèr ja schaad, giëng me nach dère scheuhne Mousyk grad wider in Alltaag, er wuss es scheuhns Plàtzli am Ry zoum go de Sounenoundergang louëge. "Waroum neud ? E viëre-viërzgjèuhrigi Fraw wirt tànk na mit eme 27–jèuhrige Prouëffskoléég tèurffe ggmuëtli–ch ouf es Bànkli sitze", bérouïgt si daas Peupperle vo–n irem Hèrz. "Zouëdèm tràit er ja na syn spéérige Tschélo-chaschte, was séll aw grooss passiëre ? Dehài isch ja nàbscht de treuje Bèrta na t'Rouht oume, wo–n aw scho zoum Ràchte louëget, ound Ana ound Phawl im Alter, wo s' froo sind, wà me s' i Rouë laat."
Also erlawbt si sych vo dèm Plàtzli ouhs de Ggnouss vom hèrrliche Blick ouf de Flouss. Wië uberaal èrgeret si aw ouf dèm Bank es Schild: "Juden unerwünscht". Das de Karl ire sys Partéiapzàiche–n am Revèèr zàigt ound làchlet: "Das schützt uns vor Anfeindungen", tounkt t' Lydia dànn doch e chli gspàssig, "Dou verdanksch dyn Orchéschterplatz aw eme Jouhd" gaat ere dour de Chopf, aber si schwygt ound stouhnt, wië dèè Pourscht cha–n in àim stolz ound verlàge làchle.
Es isch aw emaal scheuhn, nuut muëse sàge, àifach ouf 's Wasser louëge wo verbyfluusst, wo dië Sounn drouhf schynt, dië Sounn, wo-n ere so aaggnèèm waarm git ound wo schiër blàndet, so das si blinzlet, t'Lyder zouëfale laat … ound bald chounnt vor ires inere–n Awg e Szééne vo vor langer Zyt: si sitzt am Séé, bim Sounen-oundergang, nàbem Cousin Schaaggi, ound daas mit soo–mene woolige Ggfuël. Es steuhrt si gaar neuhd, wo si syn Aarm uber de Schoultere gspuurt, ound nach eme Wyli syn Chouss ouf em Bagge. "Schaagg" flismet si ound gheuhrt de Karl sàge: "Wenn man die Augen schliesst …". Si macht t'Awge–n ouhf ound isch wider im Hut, nàb em Karl, vor em Ry. T'Sounn staat scho tuuff, ound èr erchlèèrt, me tèurffi sych euppis wunsche, wà me–n éérscht wider louëgi, wànn t'Sounn doune séig. Sy wàiss vo fruëner, das dië Wunsch neud in Erfulig geund ound findt's jétz glych richtig, wànn si hàigaat. – Es isch scho am tounkle, wo si aachounnt. "Dou chounnsch jétz spaat hài !" empfaat si de Kourt. T'Lydia hétt en oum dië Zyt nanig erwaartet. Glych ounderdrouckt si iri iroonisch Bémèrkig, eub er si vermisst héig, wo si syni èèrnschti, tiràkt nidergschlagni Myne gséét ound gspuurt, das euppis Beuhses oum de Wààg isch. "Natuurli" fallt ere–n y, "de Kourt hàt ja ébe vor vile Stounde muëse–n ouf e Voorladig hy ouf es Amt gaa". Mit halblouhter Stimm bittet er si: "Choum is Buro, mer muënd euïser druu euppis zàme béspràche". Ébe so èèrnscht ound deby stràng louëget t'Vonnaa dry, wo–n im Buro ggwaartet hàt. "Ych ha 's ubertribe …" fascht staggelet's de Kourt, "Es touët mer làid fur Euï … myr … daas hàisst ych … mouës fourt … ouhsggwise–n ous Tuutschland … innert dréi Tààg !" Mit gsànktem Chopf informiërt de Kourt aw na t'Lydja. Ouhsggwise–n isch èr, de Réscht vo de Familje cha na blybe bis in es paar Meunet t'Ouhfenthalts-béwiligoung ablawfft. Glych, das dèè Pschlouss t'Vonnaa als Tuutschi nuut aagaat, wott si doch mit i t'Schwyz choo, sobald si iri Ouhsràisé–Formalitèète–n erlédiget hàt. Jaa, sy cha sych gaar nuut anders voorstéle, als das si bim Kourt, bi sy–re Familje blybt. Deby wàiss de Kourt im Momànt nanig, waas fur Muglichkàite–n èr i'r Hàimet hàt, wott aber sofort Kontakt ouhfnèè mit Koléége–n an Schwyzer Ounivèrsitèète. Me wàiss nanig, das zoum Gluck scho bald en Pschàid ous de Schwyz em Kourt syni Spanig leuhst: er hàt e Profàssour ar Ouni Munschterbèrg, ad personam.
In en àigenaartigi, fascht ounwurklichi Stimig chounnt t'Lydia wàret déne Meunet, bis si cha mit de Chind em Maa naaràise, jaa scho vorane, sit em Verlouscht vo sy–re Profàssour, isch si sych voorchoo, wië si im Ounggwusse schwàbti. Jétz chounnt aw iri Familje dië Nazjonaal-sozjalistischi Willkuur tiràkt z'gspuure–n uber. Sy wàiss chouhm woo wéére vor louhter Apschyd nèè vo liëbe Békannte, zugle–n organisiëre, packe–n ound ouf Àmter ràne; ound fascht gspàngschtisch gaat 's Làbe roundoume wyter, wië wànn daas Ouhsràise souscht niëmer aagiëng. P'Fraw Profàsser Chrafft wirt i de Làde wië–n imer frundtli–ch ound zouvoorkomend bédiënt, me pryst ere neuji Prodoukt aa, rédt uber Fèrjeplèuhn am Badéstrand, macht si ouf louschtigi Film oder Théaater ouhfmèrksam, wië wànn si na lang blybti. Macht si en Hywys ouf iri Abràis, so chounnt heuchschtens es chourzes Wort vo Bédouhre ound grad gaat's wyter uber Wàtter ound Jaareszyt. Aw g'Chind erlàbed iri Mitschuëlerine èènli, vornedoure liëb ound deby freumd ound tàilnaamsloos. In Schouële wèrdi chouhm zour Kànntnis ggnaa, das me–n abràist. Scho soo vili Mitschuëler sind nume daa, anderi wider dezouëchoo; wië wànn nuut wèèr wirt uber Alltàglis grédt; uber t'Léérer, uber t'Ouhfgabe, uber Liëbschafte, wèèr mit wèm; ound ggschwige–n uber dië wo verschwinded.
T'Rouht poubertiërt ound chounnt i ne gràsslichi Verlàider–Faase, wo–n ales, sy sàlber, nuut wèrt isch, wo si neud ràcht mag ound am liëbschte nou–r oumelyt ound dèè gràssli Schlaager "Lili–Marléén" lost. Sy brouhchti grad jétz vill Zouëwàndig, aber wië mache, wànn àim souscht ales uber de Chopf wachst ? Natuurli verzéllt si de Mouëtter nuut, so wàiss t'Lydia neud emaal, eub si oungluckli verliëbt isch. 'S Aneli fangt aa dië kèurperliche Verànderige gspuure, ound wirt ubermuëtig ound bald emaal bockig. Daas macht daas ganze paraatmache zoum Zugle neud àifach, wo–n ales so prèzys sétti klappe. De Peuïli zàigt am màischte, das er de Vatter vermisst; stàndig isch er am muëde, eub er wurkli achoo séig, wie 's em gèung, wà me–n àcht àntli ràisi. Waas séll si sàge, wo p'Poscht wànn uberhawpt, mit groosser Verspèuhtig ound ouhfggmacht aachounnt, ound am Télifoon cha me ja aw neud normaal réde.
Oufs Amt fur Abmäldig vo Ousslànder gaat T'Lydia zàme mit de Teuchtere. Dië hànd ébe 's Alter, das si pèrseuhnli muënd verbygaa i dèè groossé Bow mit vile lange Gàng ound Stàge. Me lawfft imer wider a Schilder verby mit Haaggechruuz, aber spézjéll daas Amt gsénd s' niëne–n aagschribe. Àntli trowt si 's Anna ound chlopft an e Ture. Daa chounnt en wuëtige–n Ouniformiërte–n ouse ound schnawzt si aa. Ouf p'Fraag, wo 's doure gèung, macht er t'Ture blos hinder sych zouë. Schliëssli finded s' de Hawptygang vo dèm Bow, ound déét e groossi Tafele, wo–n i chlyner Schrift aw daas Amt mit liëcht anderem Name–n ouhfgfuërt isch mit Trakt, Stock ound Noumere. Lift hàts e kàne fur Psouëcher, ound so nàmed s' de Wààg ounder p'Fuëss. Es gaat oum es paar Égge–n ound es paar Stàge–n oufe. Aagschribe–n isch "Nicht klopfen, warten". Im ganze Trakt hàts kà Sitzgglàgehàit. T'Lydia mag chouhm méé staa, bis t'Ture–n ouhfgaat. Zéérscht wott de Béamté nou eupper inelaa, aber t'Lydja bringts fèrtig, ihnn z'uberzuuge, das si zàmegheuhrid ound sy àinewààg muës fur p'Màitli Ouhskoumft gèè. Aw im Buro hàts kàn Stouël ound nuut fur Psouëcher. De Béamt hockt an e Schrybmaschine ound stéllt Fraage, dànn ratteret er loos mit sym Buro–Apperaat. Me mouës wyter Ouhskoumft gèè, natuurli verstaat er 's neud bi sym Lèrm ound schréit: "lauter !" Dànn git er jédem es Formoular ound schnawzt: "hier unterschreiben, nicht erst lange lesen, vorwärts" Dànn houëschtet er na e Drooïg, wèr gàg de Hinkel séig, gsèèch dànn scho sàlber. T'Lydia cha–n iri Trèène nume zrougghébe, zoum Gluck findt dië Déémuëtigoung es Ànd.
Àntli–ch isch ales paraat zoum ràise, ound so chounnt t'Lydia mit de Chind dànn doch z'Munschterbèrg aa. Am Baanhoof wèrded s' empfange vom Kourt, vo Lydia's Mouëtter ound Schweuschter, ound ggmàinsam faart me pèr Taxi is neuï Hài, wo dië bééde Seuhn scho ales fur de–r Empfang paraat ggmacht hànd. Zoum Willkoumm hàt t'Schweuschter es Pàckli Zuri–Làckerli mipbraacht, wo grad ràcht cheumed fur en Théé. T'Lydia stouhnt uber p'Verpackig: es isch na imer dèè glych altmoodisch Hélge. Wo si dànn vo déne viër Sorte–n es héllbrouhns is Mouhl nimmt ound si dèè aparté, àige Gouh gspuurt, daa chounnt ere–n e Szééne–n in Sinn: vo–n irer Zurcher Gotte hàt si zour Hélsete ébe dië Làckerli uberchoo ound daa stibitzt ere t'Schweuschter so–n es héllbrouhns Làckerli. Sy bruëlet, ound t'Schweuschter hànslet si mit :"T'Ly–di–aa–mouë–ly-dàà" zour Mélody "my–my–do–sol–my–do" es paar maal hinderenand dèè ouhfdringli, hàssig Spott: "t'Ly–di–aa–mouë–ly–dàà !" Grad isch ere wider prèsànt, wië si vor Wouët ound Élànd éérscht ràcht is Bruële chounnt, wië si éérscht ràcht ggfouxt ound pblaaget wirt, ound si tànkt, wië sy doch màngmaal es wéélydigs Chind hàt cheune sy.
Dèè Zviëri isch e willkoumni wànn aw chourzi Phawse gsy vor em Yzouhg i dië Wonig, wo de Kourt ja béràits ggmiëtet ghaa hàt. Es git aber vill z'touë bis jédes Chind sys Zimer bézoge–n ound syni neuhtigscht Waar hàt, bis t'Lydia Chouchi ound Chàler inschpiziërt ound ires Schlaaffzimer aagglouëget hàt. Fur am éérschte–n Aabig isst me–n ousswèrts, zàme mit Mouëtter ound Schweuschter. Dië wétted vill wusse, aber t'Ràis hàt doch ali z'muëd ggmacht zoum grooss verzéle. Ounder anderem màint t'Schweuschter: "P'Freuïlàin von Paryll séll schynts aw na i dië Wonig yzië, das Dou Dyr daas ggfale laasch !" ound im Lawff vom Gsprèuhch chounnt ouse, das so–n es Ménage à trois im gghobene Mittelstand vo dère Stadt vill toumms Gschwàtz miëch ound nametli fur p'Familje ounaaggnèèm wèèr. T'Lydia mag neud ouf daas Problém ygaa, jétz scho gaar neud. Si chounnt dànn dèè Satz: "Das Dou Dyr daas gfale laasch" spèuhter na màngmaal z'gheuhre–n uber, vo Frundine, Verwandte, sogaar vom Cousin Schaaggi; waas mouës si dèè Wittlig ymische ? Zoum na euppis verouhsnèè, an sych e Chlynigkàit, wo souscht vergàsse giëng, erwèèni i–ch im Zàmehang mit so ounbéduutendem Gschwàtz, wo–n àim ébe glych èrgeret, folgendes. Vom àinte Bruëder vom Kourt hàt me verzéllt, dèè Filosoof, wo syn Chopf ééner fur kompliziërti Théorye brouhchi als fur làbespraktischi Màntschekànntnis, dèè Schwaager héig synerzyt es Toummerli gghuraate, e làbeslouschtigi aber ounuberlàiti Baabe, wo dank irem spontaane–n ound ounbéschwèèrte Ggmuët nayv hàt cheune Vergnuëge verbràite. Deby hàt si màngmaal de greuhschté Bleuhdsinn ouselaa. So macht si im Zàmehang mit eme–n Éléktro–Ounfall p'Bémèrkig, zoum Gluck séig 's Oungluck éérscht i de Nacht pbassiërt ound droum mit em harmloose Stroom. Si hàt neud uberlàit, ous wéle Grunde de Stroom i de Nacht biliger isch. Vo dère Schwèuhgeri also stami daas Ggrucht, zou–r Entfreumdig zwusche Lydia ound Kourt séigs choo, will de Maa Schabziger ggàsse héig ooni t'Hànd richtig z'wàsche, vor er is Bétt chounnt; ouf dèè Ggrouch hy héig syni joung Fraw bélàidiget réagiërt. Éérscht jétz, wo si scho es Wyli ous em Tuutsche hàichoo isch, verzéllt e Ggousyne de Lydia daas Ggrucht als sogénannt louschtigi Gschicht.
Ébe vom Hàichoo gaat euïse Pricht jétz wyter. Nach em Znacht muënd sych dië druu Chind im Badzimer zràchtfinde, was aw neud ooni Ggchèèr mugli schynt. Dië sind ébe–n aw muëd vo de Ràis. Wo t'Lydia dànn doch im àigne Bétt i dère neuje Wonig lyt, hàt si t'Rouë, sych Gédanke–n uber iri neuï Sitwazjon z'mache. Àntli wider ir Hàimet. Aber i Poppelsdoorff hàt me si halt ygglàbt gghaa, wider emaal ygglàbt, ound jétz wider en Apschyd, en Apschyd vo Naachbere, vo dèm Trio, wo 's ja glych wider nach ere ggfreuïte–n Entwicklig ouhsgséé hàt. T'Rosyna isch àinewààg e Frundin worde, ound dèè Karl … es touët ébe glych wéé, so–n e Trànig. Natuurli isch si hoffnigsfroo hàichoo, zou de–n Àigne, zou alte Frundine, Mousikerkoléége, aber dië wèrded neud grad ouf t'Lydia ggwaartet haa i dère lange Zyt. Ound nàbe scheuhne–n Erinerige teuhnt ere–n aw dèè Spottvèrs "t'Lydia mouë lydàà" wider im Oor. Dèrig Zwyfel verschwinded alerdings gly, wo 's droum gaat, sych neuï z'orjàntiëre. Munschterbèrg isch zwaar dië glych Stadt wië vor bald dryssg Jaare, ound glych isch wider viles neuï, wo bi chourze Psuëch i de Hàimet neud e so ouhfgfale–n isch. Me wont jétz aw i me–n andere Quartiër, de Straass naa Voorgèèrtli ound hinder de Huuser en scheuhne Blàtz Gruën, tiràkt an Gèèrte vo dréi Naachbere. Im Élterehouhs, na vor si is Wàltsch isch, hàt t'Lydia zàme mit de Schweuschter vom Fàischter ouhs cheune–n ouf de schiffbaaré Stroom louëge, ound druberië ouf dië minder Stadt. Déét wo me jétz wont, bégàgnet si louhter ounbékannte Gsichter; t'Làde–n im Quartiër mouës si zéérscht wider finde. Aber si isch ja fèng gguëbt, ound scho gly isch si z'Munschterbèrg dehàime, wië scho lang niëne méé; ound si mèrkt éérscht mit de Zyt a me neuje Froosinn, an ere–n Erliëchterig, wië dië duschteri Stimig vo stàndiger Bédrooïg, wië dèè houmoorloos Ouhsdrouck vo hàimlichem Misstrowe–n ound pitterer Màntscheverachtig ouf soo vile Gsichter aw sy meuïchlings zàmetdrouckt hàt. Wéniger ànderet sych i de Familje.