12/3: Houhs zoum Sitkouscht 1482
„Myni Hère“ dreuhnt daa de Bass vom Gaschtgàber, „myni Hère, euïse veréért Hèr Burgermàischter ound liëbé Frund Hàiri Reuïscht hàt euïs t’Laag vo–n euïser liëbe Stadt Zuri daargglàit, vo–n euïsere Stadt mit ire groossaartige–n Erroungeschafte, mit ire trouhrige Schàde–n ound mit ire Muglichkàite–n ound Ggfaare. Myr wussed, ound myr hànds namaal ggheuhrt: es staat neud ales zoum béschte. Jétz bitt ych dych, Hàiri, waas tànksch dou, wië séll ’s wytergaa ?“
„Treuji Mitburger ound liëbi Frund“ nimmt dèè ’s Wort, „z’alleréérscht muënd dië althèèrpbraachte Sitte–n ound dië althèèrpbraachte Gsétz wider zour Gàltig pbraacht wèrde–n ound douregsétzt wèrde. Dànn muënd aw neuji Gsétz ouhsggschaffe wèrde, ych tànke–n a t’Ràisleuïfferéi. Dië hàt ja in létschte zàà, zwànzg Jaare–n énorm zouëggnaa, ound daa brouhcht’s jétz en Oornig. Es tèurff sych neud jéde–n ouf àigni Fouhscht wèrbe laa, sondern nou mit Béwiligoung vo Burgermàischter ound Raat. Aw séll ’s Pangsjoonewàse in àiner Hand konzàntriërt wèrde. Es gaat neud aa, das irgend eupper mit freumde Hère gaat go Seuldnervertrèuhg apschluusse–n ound sych vo Pangsjoone–n abhàngig macht. Dië Vertrèuhg muënd neuïtraal ound ouhsggwoge mit verschidene Partéje yggange wèrde, ound nach pstimte Kritéérje ound mit pstimte Bédingige–n apgschlosse wèrde. Ych tànke draa, das Soldvertrèuhg sofort hyfélig wèrded, wànn euïsi Stadt oder uberhawpt euïsi Verbundete–n Àiggénosse, in en chriëgerische Komflikt inezoge wèrded. Daas nou–r als Byspyl defuur, wàge waas Seuldnerkontingànt nou mit obrigkàitlichem Wusse–n ound Wile tèurfftid vertraagli zouëggsicheret wèrde. Dië Pstimige muë mer i neuje Gsétz féschtlégge. Drittens brouhcht’s e Veràinhàitlichung vo de Gsétz im ganze Zuripbiët. Hutzoutaags isch es nàmli–ch énorm kompliziërt, wië me bi jédere Ggmàind wider dië chlynschte Détail mouës go naalouëge, ound wà me daa neud prèzys im Bild isch, wirt imer t’Stadt pschisse. – Jétz frèuhged yr vilicht: ”weroum mached er daas neud scho lang ?“ Daas isch droum, will myr Handwèrcher neud àifach cheund mache wië mer wànd. Es git nàmli–ch en Aazaal Luut, nametli dië Bourghère vom Stubli ouf de Konstaffel, wo gaar neud intràssjert sind a me Wandel. Dië trouhred imer na irem veraltete Ritteridéal naa, deby hànd s’ iri Bourge scho lang verfale laa oder verschèrbelet, aber si chlàbed an ire–n alte Priviléégje. Ound àine vo–n greuhschte Bràmser isch myn Mitburgermàischter, de Hàiri Geuldli.“ „Treuji Zurcher, wààgeri Zeuïffter, liëbi Frund ! ound em Waldme syni Stimm hàt es fyrli’s Vibriëre, „jétz oder nië ! Dèè Geuldli hàt sych diskréditiërt mit syner passyve, jaa verrèuhterische Haltig dèm souhbere Ritter gàgenuber, jétz cha me–n abwèèle.“ Round oume wirt applawdiërt. Drouhf frèuhget de Dominik Frawefàld vo de Saffere: „Abwèèle gaat aber nou, wà–mer en béssere Kandidaat hànd. Daas wirt wool wider en Konstaffler muëse sy ?“ „Waroum en Konstaffelhèrr ?“ frèuhgt de Hàiri Reuïscht. „Myr Zeuïfft sind scho lang oundervertràtte. Ouf em Ruude chounnt bald jéde Hèrr vom Stubli draa ound wirt Burgermàischter, en Zeuïffter hàt daa kà Schangsse. Jétz isch àntli Zyt fur zwéé zeuïfftigi Burgermàischter.“ De Hans Biëgger schlaat de Hans Waldme voor: „Wèèr hàt soo vill tdaa fur Zuri ? wèèr hàt soo gouëti Verbindige zou Kàiser ound Kunge ?“ Allgémàin ruëfft me Zouëstimig ound de Hans Waldme mouës Stélig nèè: „Es isch e groossi Verantwortig, wo–n yr myr daa wànd ouhfburde. Ych wott mych aber neud troucke. T’Stadt Zuri béduutet myr vill, ych wàiss, was ych dère Stadt verdanke ound wànn p’Pflicht ruëfft, dànn mouës ych hèrestaa. Wànn de Raat mych taatsàchli sétti wèèle, dànn tèurff ych neud nài sàge.“
Nach de Sitzig bittet p’Fraw Waldme–n ubere in Àss–Saal. De Houhshèrr spricht es Tischgébàtt, dànn cheumed joungi Màitli i souhbere Trachte cho bédiëne, ound dië Hère ggnuussed dië Keuschtlichkàite wo ’s ouhftischt ubercheumed zàme mit dèm Italjènische Rootwy. De Hans Waldme–n isch bi béschter Louhne–n ound mit Ggnouss ounderhaltet er syni Géscht: „Daa schickt mi doch t’Taagsatzig nach Room, aber z’Màiland bi–n i dèèrmaasse chrank, richtig am Bode vo so me sawtoume Fiëber, das i mouës blybe. Wo–n i wider àinigermaasse–n ouf em Damm bi, daa frèuhgt mi de Franzeusisché Ggsandté – dië Franzoose sind ja imer so chàibemèuhssig frundtli wànn ’s es nuut choscht ound deby hààl wië–n es Chinderfudli – also dèè nimmt mi mit an Gébourtstaag vo de Boona. Daa hétted yr séle deby sy, ales im scheunschte Glanz, es Balétt, sàg i–ch euï, dië hubsche Tànzerine, ales i gààl, àis Straale, àifach wounderbaar, neud zoum sàge. Uberhawpt, wàn er jé ouf Ggsandtschaft geund, so muënd er i chli oumelouëge. Hans“ trullt er sych zoum Biëgger, „dou bisch ja euppe–n ouf Ggsandtschafte ggsy ound chasch sàge wië ’s isch, dië Katédraale z’Frankrych, dië Deuhm z’Itaalje, dië mouë me–n àifach ggséé haa.“ E chly spèuhter prichtet er: „Wo–n i mit de–n Àiggénosse–n ounderwàggs bi–n is Héérlaager vom Louis onze z’Amiens, wië wott daa de Hèrr vo Craon euïser Àiggéneussische Ggsandtschaft sogénannt t’Éér aatouë ? Dèè wott e ganzi Grouppe vo Pouhre lo hànke. Ych verwànd mit fur dië arme Luut, verlange–n en Waffestillstand soo lang, bis mer vom Kung mit dèm sym Pschàid oumechèèmed, daa lacht mi dèè Franzeusisch Grand–Seigneur blos ouhs. I myner Teuïbi verlaa–n i de Rouhm mit eme Flouëch ound sàg na, daas cheunnt beuhs ousechoo. Chouhm si mer douss, cheumed syni Diëner cho scharwànzle–n ound heubele, ych sàg ja, dië hààle Franzoose, mer geund zrougg, jétz isch de Hèrr vo Craon suëss wië Zoucker – aber ych erràiche blos, das dië Pouhre wénigschtes erstoche wèrded ound neud gghànkt. A daas Amiens ha–n i nou schlàchti Erinerige. Dèè Louis wott ound wott euïs neud abryte laa bis er is aaggloset héig, aber z’spràche–n isch er dië léngscht Zyt neud. Dànn chounnt er mer zouckersuëss verby, aber i de Sach pickelhèrt. Ych sàg i nou: am béschte hànd er mit de Franzoose nuut z’touë, ound wànn, so passed ouhf !“ Em Bouëbebèrg wèèr’s schiër an Chraage ggange. Amiens isch ja na im Bourgoundische, ound déét gilt dèè éémaaligé Paasché vom Hèrzoog als Verrèuhter. Dèè gouët Adrjan mouës sych also verchlàide–n ound als arme Gyger Bèrn zouë fluchte.“
Es Théémaa, wo nië tèurff fèèle–n i so–n ere Maneroundi sind p’Frawe. Soo nimmt’s de Dominik Frawefàld wounder: „Was isch aw waar a dèm Tamtam, en Vétter vo de Wipfraw Silge wéll si an Haare zour Chamer ouhs schlàike, wànn si wyter stàndig bi dyr stàcki ?“ „Dië isch neud dië àinzig,“ schmounzlet de Waldme „wo myni Bégaabig schétzt. Losed nou, mych hàt dèm styffe Lassrouss Geuldli syni Fraw intràssjert, ound i cha–n i sàge, dië isch liëcht z’haa ggsy, isch daas es breuïschtigs Wàse, dië kànnt dànn dië Spyli !“ Soo sproudled em Gaschtgàber syni Erinerige, bis de Stounderuëffer maant, es séig Zyt fur t’Nachtrouë i de Stadt, ound g’Géscht bédanked sych fur p’Béwirtig ound leund sych ouf em Hàiwààg vo–n ire Diëner mit de Latèrne béglàite.