Trouttike 1460
Konschtantinopel isch Turggisch, aw Sèrbje ound Bosnje ound g’Krim
Oungarn scho kàmpft gàg de Turgg – Soultan Mohamed de zwàit.
Piouss de zwàitè dèè grooss Houmanischt, dèè weuïblet oum Hulff;
Aber fur t’Macht vo sym Stouël – sturzt er sys ouhràige Wèrch.
Ouf syne Stràiffzuug bégàgnet de Spàckàsser aw em Pèuhpschtiche Hoofstaat. Dèè Paapscht Piouss II. isch synersyts fascht stàndig ounderwàggs ound ràist syne bàide wichtigschte Zyl naa, de Macht vo de Kouhrje ound eme Chruuz-zouhg gàg de Turgg. Grad jétz ruschtet syn Hoofstaat vo hounderte vo Heuhfling zoum Ouhfbrouch, daa chounnt e Grouppe vo pràchtige Ritter aa ound verlangt Awdjànz bim Paapscht. An ire Pfawefàdere–n ouf em Hélm erchànnt me s’ als Hapsbourger. Ggsandti sind s’ vom Hèrzoog Sigmound vo Euhschtrych. Scho lang hàt de de hàilig Vatter ouf en Antwort ggwaartet in ere wichtige Strytsach, ound nachdèm er jétz em Sigmound syn négatyve Pschàid zour Kànntnis ggnaa ound als ounerheuhrti Fràchhàit taxiërt hàt, gghàisst er de Vizékanzler de–r Ouhfbrouch apblaase, ound ali dië Kardinèuhl mit ire Diëner, ali dië Bootschafter, Bischeuff, Doktoore, Sékrétèère, Seuldnerfuërer, Houmanischte, Ounivèrsitèètsprofàssoore, Kaplèuhn, Paasche, Hèreuld, Troumpééter, Béwaffnete, Schnyder, Cheuch, Bécke, Schouëmacher, Spylluut, Kaschtraate–n ound Stallchnàcht packed ires Wèèrli wider ouhs ound richted sych y ouf en wytere–n Ouhfenthalt bis ouf andere Béfèèl. Versammlet fur e Béraatig ounder em Chnàcht vo de Chnàchte sitzed de Grooss-Peunitànzjar, de Kàmmerer, de Vizékanzler ound na es paar heuhchi Béamti.
Wànn dèè Hapsbourger neud gouëtwilig ylànkt, so mouë–m er en halt zwinge. De–r Entschlouss staat féscht: Éxkomounikazjon. De Grooss-peunitànzjar isch verantwortli defuur, das sàmtlichi Bischeuff, Chleuhschter, Priëschter ound Kaplèuhn im Euhschtrychische Hèrscheftspbiët iri séélsorgerischi Tèuhtigkàit bis ouf wytere Béfèèl ystéled. Daas elài wuur natuurli dèm Hèrzoog kà–n Ydrouck mache. Syni Gébiët, mindischtens en Tàil devoo, muënd vo freumde Trouppe brandschatzt wèrde, soo verluurt er syni Ykumft. Me cheunnt natuurli sàlber eme Seuldnerfuërer de–r Ouhftraag gèè. Aber daas choscht neud nou, es macht aw e schlàchti Fale, wànn de Vatikan allzou offesichtli Lànder eroberet, psounders wà me dànn doch na ouf p’Furschte–n aaggwise–n isch zoum es Héér gàg de Turgg mobilisiëre. Wië mache, ooni t’Ritter verteuïbe ?“ De Kardinal d’Estouteville màint: „Jaa, wànn soo–ne Pouhretochter oume wèèr wië dië Jeanne d’Arc, grad éérscht isch mer dèè Apostoolisch Briëf vo–n Irem Voorgànger, hàilige Vatter, i t’Hand choo, wo de dritt Calixtus vor feuïf Jaare schrybt: „Vergàbis hàt dië Joungfraw ggfléét, ire Prozàss em hàilige Stouël z’ounderbràite. Àinewààg isch si wider ales Ràcht, mit eme gschàmige–n Ourtàil nach em Wortlouht vo me ràchtloose Prozàss verdammt worde.“ Dank dèm Schrybe isch de Prozàss namaal ouhfggrollt ound sy réhabilitjert worde, aber t’Hyrichtig natuurli …“ Bim Gédanke–n a dië Pouhretochter cheumed em gfitzte–n Paapscht Ènéas dië Àiggénosse–n in Sinn, wo–n er synerzyt vom Basler Konzyl ouhs béobachtet hàt, wië dië ounbésygt aber erscheupft stèrbed nach eme héldehafte Kampf gàg e massyvi Ubermacht vo Armanjacke. Nametli Bèrn, Zuri ound Schwyz cheunnted an ere Gébiëtserwyterig gàg de–r „Èrbfind“ intràssjert sy. De Vizékanzler séll diskréét dië Hère ouf de Chilebann ouhfmèrksam mache–n ound doureblicke laa, das de Hàilig Stouël mit Woolwole wuur pstimmte Straaffakzjoone zouëlouëge.
Im Hèrbscht 1460 roucked t’Àiggénosse is Euhschtrychisch Gébiët voor. De Zurcher Burgermàischter Jakob Schwaarzmouhrer béfèurderet de Hàiri Reuïscht, Zowfftmàischter vom Wégge, zoum Hawpme vo de Zurcher Trouppe, wo Wintertouhr bélaagered. Als Fàànrich schlaat er em en Hans Waldme voor. Alerdings isch dèè éérscht grad mit 8 Tààg Tourm gstraafft worde–n als Aafuërer vo me Fréischaarezouhg. Uberhawpt hàt dèè scho en Houhffe Voorstraaffe. Na ’s Jaar vorane oundernimmt er z’dritte heuhch e privaati Straafakzjon ound verbruglet zwoo Frawe, waarschynli wàg apfélige Bémèrkige. „Zour Zyt“ spricht si de Hàiri Reuïscht fur en ouhs „zour Zyt sind dië màischte jounge Mane, wo fur dèè Poschte–n i Fraag chèèmed, ébefalls voorgstraaft. Imerhy hàt dèè Hans militèèrischi Fuërigsàigeschafte béwise: offebaar fuërt er syni 350 Fréiwilige mit Erfolg, me rédt vo 240 toote Find. En Apsaagébriëf an Abt vo Kàmpte hàt er à gschribe, er schynt sych i déne Régle–n ouszkàne. Ubrigens isch er mer neud ounbékannt. Syn Éérgyz zoum neud sàge syni Éérsoucht spillt em euppe–n en Stràich, aber daas schadt nuut. Soo wàiss i, woo–n en cha nèè. Ych choume scho mit em z’Schlaag.“ Ound nach dère Zouësaag wirt de Hans Waldme zoum Fèènrich béfèurderet.
Mit de–r Ynaam vo Wintertouhr haperet’s. P’Bélaagerer béschàftiged sych mit kèuperliche–n Ertuchtigounge wië Stài–Stoosse, Wéttlawff, Schuusse–n ound Naakampfuëbige. Em Fèènrich Hans Waldme–n isch daas z’langwylig, ound er laat sych mit dréi verwàgene Chriëger ouf e Patroulje komandiëre. Zwusche Trouttike–n ound Trulike–n ounderwàggs gséét er en Obwaldner Fàànrich mit dréi Maa ound ruëfft em zouë: