7 Mulhouse im Soundgaw 1468:
Àiggéneussischi Trouppe versammled sych im Soundgaw . Déét wénd s’ dië Stadt Mulhouse go ounderstutze–n in ere Fééde gàg Euhschtrychischi Adligi. Als Warnig vor wyterer Ggfèuhrdig vo de Handelswààg sind nàmli t’Mulhouhser es Rawbritternàscht gsy go brandschatze, ound jétz wirt iri Stadt bélaageret. Alerdings tràffed t’Àiggénosse niëne–n ouf en schlachtbéràite Gàgner, ound so muënd sych dië Chriëger halt souscht t’Zyt vertrybe–n im Laager. Déét schrécked a me–n Aabig spaat beuhsi Wort dië Mane–n ouhf wo wànd yschlaaffe. Me louëgt oume–n ound gséét mit tzucktem Dàge en Spiëssehawpme vor eme wuëtige Ritter staa. Daa schynts en Kampf ouf Tood ound Làbe z’gèè. Es paar chrèftigi Gséle joucked ouhf ound sturzed sych ouf dië bééde Strythààn, hébed s’ féscht ound fuëred s’ ousenand. De Spiëssehawpme zitteret vor Wouët ound fuurroot zundet syn Chopf. Me rédt ouf en y, me rédt em zouë ound hàt ali Muë, bis er sych cha verstàndtli–ch ouhstroucke. Es isch de Hans Waldme, Éx–Zowfftmàischter vo de Gèrber ound Àisidler Ame. De Ritter Rouëdolf Màjer vo Knoonaw hàt em de Brootsack als Chopfchussi ewègg gnaa, dèè Brootsack, wo–n em Hans gheuhrt ound wo dèè sàlber hàt wéle fur sys Nachtlaager brouhche. Daas séig sicher es Versèè, rédt me–n em zouë, wèr wétt aw wàg soo euppisem e dèèwààg touë. Offebaar hàt de Hans z’vill Roote gghaa. Er héig i syni Sorge–n ine trounke. Vor zwài Jaare ziët en àine vor Ggricht, wil er syn Poschte–n als Ame fur ’s Chlooschter Àisidle phalte hàt. G’Gèrber hànd en nàmli zoum Zowfftmàischter ggwèèlt ghaa, aber zwài dèrig Àmter tèurff e kàne–n ouf ’s Maal haa, ound er mouës droum ài Poschte, de Zowfftmàischter, apgèè. Vor em Jaar stirbt na syn Bruëder Hàiri, syn béschte Kameraad vo chly ouhf, ound hinderlaat feuïf Prozàss, ubrigens ali wàge Ggwalttaate. Zouëdèm lyt me scho wouchelang vor dèm Mulhouse, ooni das sych de Gàgner zàigti, ound waas macht me daa, wànn neud zàmehocke–n ound souhffe. Ound jétz isch halt na dèè Brootsack gsy.
Schliëssli gits dànn glych na Nachtrouë. De Ritter Rouëdolf blybt alerdings hèrt ound verlangt e chnuuféligi Entschouldigoung, oder souscht wott er syn Aagryffer vor Ggricht zië. De Hans Waldme synersyts gséét neud y, wàge waas èr ound neud de Diëb sych muësst lo verzéje. Vo dèm Zwuschefall geund Ggrucht i de Trouppe–n oumenand ound wachsed bi jédem Verzéle, bis ggsàit wirt, de Hans Waldme wèrd apgsétzt, ygspéért, schliëssli na verbannt. Bi de Spiëssegséle, syne Luut, chounnt Oumouët ouhf, scho drooëd dië àinte, wo de Waldme byne psounders béliëbt isch, si giënged hài, wànn ihmm euppis gschèèch. De Hans Waldme mouës daa fur Oornig louëge ound rédt zou syne Luut:
„Mane, Spiëssegséle, liëbi, treuji Kameraade ! Yr hànd gheuhrt, ych héig en Fèèler ggmacht, ych muësi buësse. Yr hànd euï fur mych yggsétzt. Ych danke–n euï. Liëbi treuji Kameraade, was yr gheuhrt hànd, daas stimmt. Ych ha–n en Fèèler ggmacht. En Fèèler, jaa. En beuhse Fèèler, nài. Yr hànd alerhand gheuhrt, wo–n euï hàssig macht. Ych verstaa–n euï. Ych wàiss, dië neuï Lybstuur isch fur vili e Lascht, ound vili sind daa hère choo i de Hoffnig, es gèèb gouëti Kàmpf mit Gglàgehàit zoum plundere, zoum eujes magere Seuldli chli ouhfbéssere. Oder anderi sind daa hère choo i de Hoffnig, sych i me blouëtige Kampf cheune verdiënt mache–n ound éérevoll hàichoo. Ander wider hétted dehài en Houhffe–n Arbet, wo dringend sétti ggmacht wèrde. Ound jétz hocke mer daa, ound nuut isch loos. Ych verstaa, wië’s euï z’mouët isch, ound yr cheund verstaa, wië’s aw myr zmouët isch. Ous dère Stimig ouse ha–n ych mych fur myni Éér ygsétzt, deby aber e Grànze–n uberschritte. Dèè Fèèler cha me myr aachryde. Yr wussed, wië wichtig myr myni Éér isch. T’Éér verlangt, das ych jétz zou mym Fèèler staa. En Maa hàt p’Verantwortig fur syni Taate. Wànn en Maa en Fèèler macht, dànn wott syni Éér, das er dezouë staat, das er syni Verantwortig ubernimmt. Nou–r ych elài ha p’Verantwortig fur myn Fèèler, niëmer souscht. Yr séled neud drounder z’lyde haa. Fur euï blyb ych euje Hawpme ound ych staa zou euï. Myr ali hànd euppis, wo–n is Choummer macht, ound ous so me Choummer ouse cha–n en Fèèler passiëre. Nàmed i aber fur àimaal kàs Byspyl a myr, mached neud aw en Fèèler, wànn er jétz Choummer hànd. Yr wussed, vor em Jaar ha–n ych myn Bruëder Hàiri verloore. Èr isch en Prachtskèrli gsy, vor viërzàà Jaare, bi de–r éérschte Zurcher Hirsebréifaart nach Straassbourg, macht er de–r éérscht Prys im Stàistoosse–n ound im Wytsproung. Myr zwéé sind zàme gstande wië Schwàfel ound Pàch. An ihmm ha–n ych myn liëbschte Kameraad verloore. Zou sym Aadànke spànd ych moorn en Wéttkampf. Ych veraastalte–n en Wéttkampf nou fur euïs Spiëssegséle, en Wéttkampf im Stàistoosse–n ound im Wytsproung. Ound ych sétz scheuhni Pryse–n ouhs. Moorn, daas isch klaar, wà’myr wyter soo ountèuhtig vor Mulhouhse steund. Na àis Wort. Dèè Diënscht daa isch is e Lascht. Vergàsse mer aber neud, fur waas mer daa steund. Myr wèrded imer méé Luut ound brouhched z’Àsse. Frankrych erschwèèrt euïs de Handel. Daa muënd myr euïs wéére, wéére fur Chorn ound Salz. Aw wànn ’s im Momànt schwirig isch, liëbi, treuji Spiëssegséle, Mane, myr hébed doure. Myni Luut, euïsi Kameraadschaft, si làbi hooch ! hooch ! hooch !“
Ouf dië Rèèd hy gheuhrt me bégàischtereti Hoochruëff, ound fur de Momànt isch t’Miss–stimig vergàsse. Alerdings gaat’s namaal es paar Wouche langwyligs Laagerlàbe, bis dànn de Hèrzoog Sigmound vo Euhschtrych nach schwirige Verhandlige de–n Àiggénosse daas Gébiët oum Mulhouse ound Waldshouët verpfàndet. Alerdings ràchned dië, wo jétz apziënd, neud mit eme Naachspyl. –
Dië chly Stadt Sàint Omer i de Nèuhchi vo de Mééràngi zwusche Calais ound Dover gséét Anno 1469 en ounglawblichi Prachtentfaltig bim Tràffe vo zwééne Hèrzeuhg. Ouf bééde Syte vo de Straass, wo de–r Yzouhg erwaartet wirt, sind neud blos màchtigi Panner ouhfgspannt, àis am andere, sondern woo’s nou Platz hàt, isch aw e Buni ouhfggricht fur Mousiker ound fur làbigi Bilder. Nach dèm Trybe vo–r Inquisizjon hàt me zwaar na Muë gghaa, ggnouëg scheuhni Frawe mit ere tadelloose Figour z’finde. Éérscht vor wénige Jaare–n èbe–n isch es klérikaals Gouëtachte zoum Schlouss choo, so Sache wië ouf eme Stàcke fourtfluuge séiged nou tuuflischi Treuïm ound Hirngspinscht. Dië Éxpèrtyse macht dèm hàilloose Trybe–n es Ànd, ound sider cheumed kà Schèrge méé, cho Hàxe–n ysammle zoum si am Bischofsitz z’Arras verbràne. So gséét me–n jétz also daa dië dréi fudlibloutte–n antyke Geuttine mit em Paaris, déét e Fortuna mit eme rysige Fullhorn, wyter àne dië sibe Mouhse mit eme–n Apollo. Dië Dékorazjoone vo de Stadt verblassed alerdings vor de Bourgoundische Ritter ound ire Ross. Daas glànzt ound glitzeret nou so vo déne Ruschtige, daas luuchtet in ale Farbe vo déne Fàderepusch, Màntel ound Tuëcher, wo t’Ross bis an Bode–n abe técked. De Herzoog Sigmound vo Euhschtrych hàt sych oordli muëse–n aastrànge, das èr mit syne Tirooler neud z’féscht degàge–n apfallt. Èr wott ja daas Gébiët oum Mulhouse ound Waldshouët vo de–n Àiggénosse–n ouhsleuhse–n ound em fruschpbachnige Hèrzoog wyter verpfànde. Fur daas brouhcht er Gàlt vom Charles de Bourgogne, vo dèm wo spèuhter de tollkuëné Karl hàisst. Èr wott ja dèè Vertraag mit gàgesytiger Hulffsverpflichtig gàg t’Àiggénosse. De roi de France Louis XI hàt syni Béobachter ébefalls nach Saint Omer gschickt ound prichtet hàimli nach Bèrn em Niklaws vo Diësbach uber dië Abmachig.
Glych wië sych de vo Diësbach defuur ysétzt, das me daas Land phalti, das me daas Pfand neud séll hèèrgèè, àinewààg verzichted dië verbundete–n Oort liëber ouf ’s Land als ouf ’s Gàlt.