5.Hèrz
Als Tiràkter gséét er sych ja als Voorkàmpfer fur t'Mousyk. Droum lyt's em draa, syne Mousiker es Voorbild z'sy. Daa passti stàndigs Nèurgle schlàcht dezouë. Syn Sprouch isch: "Ych schaffe daa fur t'Sach. Ych hétt daas nàmli neud neuhtig; ych ha ggnouëg Gàlt." Ound natuurli probiërt er syni Mitarbàiter mit andere Voorbilder z'motiviëre. Er cha ja soo scheuhn schwèrme. Séér vill méé Muë macht em, eupper tiràkt loobe. Fuurcht er, souscht màinid t'Luut, èr séig ja zfride–n ound es giëng aw mit wéniger Ouhfwand ? Wott er neud als Schmàichler gàlte ? tànkt er àifach neud draa ? oder – isch er nië zfride ? Soo frèuhgt me sych im Léérerzimer ound isch verstimmt. Es Byspyl: Daa git er sych ali Muë, aaggsééni Dozàntine–n ous em Oussland anezhole–n als Gglàgehàit fur bégabteri Schuëler, emaal vo soo eupperem spézjéli Tip cheune–n uberchoo. Nach ere Voortraagsuëbig gaat er mit de bétràffende Lééreri en Kafi go nèè ound ruëmt dère–n ire bégabtisché Schuëler, wo t'Lééreri sàlpverstàndtli–ch aw zoum erwèènte Gascht gschickt hàt. Er verfallt i sys bégàischteret Schwèrme–n uber dië freumd Dozàntin: "Dèè Schuëler hàt hut e ryffi Làischtig zàiget. Ych mouë nou stouhne, wië vill dië Daame–n i déne paar Àinzelstounde hèrepbraacht hàt. Es loont si wurkli, das ych fur euïsi Schuëler dèrig Màischter anehole." I sym Yfer vergisst er ganz dië grooss Arbet vo syner àigene Lééreri, wo ja es Séméschter lang mit Bégàischterig dèè Schuëler ggfèurderet ound syni Fortschritt uberwacht hàt, Fortschritt, wo natuurli neud blos ous àin, zwoo Stounde–n ouse mugli sind. Sy gaat verstimmt hài im Ggfuul, si wèrdi neud gschétzt, si héig kà Schangsse, ound màint, das iri Qualitèète neud anerchànnt wèrdid; ound si verluurt fur lèngeri Zyt p'Freuïd ar Arbet. Èr sàlber mèrkt nuut, ound dèrig Foopa passiëred em imer euppe wider, ound ouf dië Aart sind aw vili vo sym Tym wénig ouhfgglàit, fréiwilig en àxtra Ouhfgaab z'ubernèè. T'Zàmenarbet wirt muësam, es isch wië Sand im Gétrybé, oder wië chlàbrigs Haarz bim versaage vo me Tràmel. Daas isch em neud glych, ound er réagiërt drouhf. Wànn euppis neud ràcht wott, so gryffed t'Luut gèèrn zou dèm Mittel. wo si draa gwont sind. Im Fall vom Wolfgang Abderhalde hàisst daas Mittel: "sych aastrànge, sych Muë gèè, flyssig sy." Jé wéniger das er zfride–n isch, déschto méé stràngt er sych aa ound déschto méé verspannt er sych ound verhaschplet er sych; ound dèèwààg chounnt's zou Fèèler, wo wider méé Arbet mached. Also stràngt er si na méé aa, ound jé méé er sych Muë git, déschto méé erwaartet er aw vo syne Mitarbàiterine–n ound Mitarbàiter 's Glych, ound isch enttuuscht, wànn er neud de glych Ysatz aatrifft, wo–n èr sàlber làischtet, neud dië glych Bégàischterig fur t'Mousyk, ound mèrkt neud, wië–n èr sàlber dère Bégàischterig im Wààg staat. Offe gstande, es macht en hàssig. Dië ouhfggwéckti Làseri hàt scho lang ggmèrkt: àis git's ander, ound ales gaat ouf 's glych ouse.
Em Hèr Tiràkter Abderhalde cheumed so gspàssigi Treuïm voor. Er sétt dringend mit em Awto apfaare ound git Vollgaas im Lèèrlawff, oder er stàmmt sych gàg e Wand, wo wott zàmegghéje, ound niëmer chounnt em z'Hulff. Am Morge mag er chouhm zoum Bétt ouhs ound brouhcht lang, bis er so richtig wach wirt. Aw syn Kèurper réagiërt ouf dië stàndig Aaspanig. Imer euppe wider gspuurt er es Stàche–n im lingge–n Aarm. Er rybt si–ch e Salbi y, ound i de Fèrje gaat er mit de Fraw an en Badéstrand z'Tounéésje. Wàret sy 's ggnuusst, wànn si àifach ounder em Souneschirm ouf em Sand lyt ound ap ound zouë sych im Wasser gaat go apchuële, wirts ihmm langwylig, ound er gaat go sèuhrffe. Daas git Appetyt, ound a de Hotéltafle laat er kàn Gang ouss ound de Tourscht leuscht er mit schwèèrem Wy. Nach de Fèrje plaaget en sys Stàche–n am lingge–n Aarm wyter, ound wo–n em p'Fraw énèrgisch zouërédt, nimmt er sych schliëssli doch Zyt ound gaat zou me Reuïmatoloog. Dèè, en Maa im béschte–n Alter mit de gschmàidige Béwégige vo me Liëchtatléét, laat sych dië Schmèrze–n éxakt béschrybe, frèuhget souscht neud vill, oundersouëcht em g'Glànk ound g'Glider, findt nuut ousser–t eme heuhche Blouëtdrouck, verschrybt àinewààg e Salbi zoum yrybe–n ound wo dië nuut nutzt, e Massaasch. Wo–n ounder dère t'Schmèrze sogaar na èrger wèrded, schuttlet de Spézjalischt de Chopf ound uberwyst de Pazjànt zoum Kardjoloog. Dèè list de–r Uberwysigspricht, frèuhget neud vill, sondern oundersouëcht 's Hèrz, zapft Blouët ap ound laat de Hèr Tiràkter Ouryn sammle. Drouhf laat er p'Praxishulff choo, dië reungget de Brouschtchorb, chlàbt Kaabel ouf p'Brouscht ound laat de Pazjànt Vélofaare. Am Schlouss verschrybt de Kardjoloog es Mittel zoum de Blouëtdrouck sànke–n ound Chapsle gàg t'Schmèrze–n ouf de Brouscht. Dànn nimmt er sych es Bitzli Zyt fur syn Pazjànt ound sàit, er sél ouhfpasse wàg em Hèrz ound de Houhsaarzt chèèm en Pricht uber. De Wolfgang hàt na kàne, laat sych àine–n empféle–n ound gséét dèè Tokter zoum éérschte Maal. Am Télifoon hàts gghàisse, am Namittaag cheun er ap de Halbe Zwàje choo, wàn er wéll. Màischtens brouhchi me neud lang z'waarte. Taatsàchli–ch isch aber 's Waartzimer voll vo nametli–ch éltere Luut, ound de Mousiker wirt eme–n ounggwonte Konzèrt ouhsgsétzt ous huëschtle, houëschte, nuusse, Nase boutze–n ound Ggschwàtz in aler Louhtstèrchi vo zwoone schwèèrheuhrige–n alte Frawe, wo–n i me–n Égge–n iri Lyde–n ound allwààg iri Naachberschaft verhandled. De Tokter erschynt in ounrégelmèuhssige–n Apstànd ounder de Ture–n ound ruëfft eupper ouse, langsam sind imer wéniger vo déne Luut im Zimer, wo scho daa gsy sind, wo–n euïse Pazjànt inechoo isch, nou dië zwoo alte Tante schwàtzed ounentwàgt in irem Égge. Es cheumed aw imer neuji Houëschti, Huëschtli ound Nuussi ine, sodas dië Symfony zwaar i verschidene Toonaarte–n aber méé oder wéniger imer Mézzoforte mit gglàgetliche Fortissimi teuhnt. De Mousigschouëltiràkter findt, jétz chèèm àigetli–ch èr draa, louëget ouf syni Ouhr ound verschrickt uber dië lang ounfréiwilig vertreudleti Zyt ound isch paff, wo de Tokter en chrèftige jounge Maa ouhfruëfft, wo doch éérscht grad choo isch ound mit syne roote Bagge gsound ouhsgséét. Jétz langet's, g'Gédould isch ggrisse–n ound er gaat zoum Waartzimer ouhs. Im Gang gséét er e Fraw i Wyss, wo wott verbyràne. Er hébet si ouhf ound réklamiërt, jétz waarti èr scho soo lang ound wèèr àigetli–ch a de Ràje, èr hétt ubrigens na anders z'touë. Sy probiërt en z'bérouïge, es séig halt en Nootfall dezwusche choo, sy muës ébe zou dèm go hàlffe, es cheuni sicher nume lang gaa, jànou, so tèurff er jétz halt daa im Gang waarte–n ound séll si jétz aber gaa laa, souscht gèung 's nou lènger – ound verschwounde–n isch si hinder ere Ture. Also blybt er im Gang staa, en Stouël hàts e kàne, dànn lawfft er ouhf ound ap. Natuurli gaat's jétz en Ééwigkàit, nou schynt de Zàiger vo syner Ouhr staa z'blybe. Àntli chounnt dèè joungé Maa zou dère Ture–n ouse, wo dië Aarzthulff, oder was si isch, vorane–n ine–n isch. Dèè gséét kàn Bitz anderscht ouhs, neud emaal en Verband oder es Pflaschter gséét me, ound er lawfft ganz normal zoum Ouhsgang ouhs. En gspàssige Nootfall. Dànn gaat 's Waarte wyter, bis de Tokter erschynt ound frèuhget, was èr daa machi. De Hèr Tiràkter wott scho réklamiëre, daa sàit de Tokter neud oufrundtli: "Cheumed Si is Spràchzimer" ound fuërt en in en Rouhm, wo mit farbige Tabééte–n ound Bilder a de Wand èènli wië–n es Wonzimer oder en Salong ouhsgséét, blos das i de Mitti en groosse Korpouss staat mit drouff ere Schrybmaschine, es paar Bygine Papyr, es paar Briëfhalter. Denàbe steund es paar farbigi, allwààg vo Chinderhand ggmaaleti Truckli ound souscht na Zuug ooni ersichtlichi Oornig. Ouf de–r àinte Syte vom Korpouss staat en béquèème Sàssel fur de Pazjànt, ouf der andere nimmt ouf me Rédlistouël de Tokter platz. Dèè, en éltere Maa mit wysse Haar ound eme lèngliche Gsicht mit tuuffe Falte, wo cheunnted vom vile Tànke choo ound Èrnscht ound Intràsse–n ouhstroucked, rédt jétz mit ere frundtliche–n ound e chli muëde Stimm. Hawptsàchli wott er vom Pazjànt wusse, wië's em gaat, wië–n er sych fuult, dànn aw, was er macht, wië's déét zuëgaat, ound macht sàlber Bémèrkige, wo zàiged, das er verstaat, was de–r ander sàit: "Ahaa, Sy làited soo vill Mousiker, isch daas neud màngmaal wië–n i me Biënehouhs ?" ound "mouë me daa neud euppedië ouhfpasse wië–n en Hàftlimacher, das me niëmer verteuïbt ?" Am Schlouss rédt em de Tokter èrnscht aber verstàndtnisvoll zouë, er wussi, wië schwirig daas séig, ounder déne–n Oumstànde sych schoone, ound doch geung 's halt jétz wurkli–ch oum g'Gsoundhàit. Er erchlèèrt, ouf waas de Hèr Abderhalde muës achte, bi waas fur Sumptoome das er muës sofort prichte–n ound verbychoo, ound handlet mit em en nèuhchschte Tèrmyn fur e Kontrole–n ouhs. Nach dère Spràchstound chounnt sych de Pazjànt gouët ouhfghobe voor bi sym Houhsaarzt, ound fascht schàmt er sych uber syni Oungédould, bis er draa choo isch.
Àinewààg hàt de Tiràkter Abderhalde mit ale déne Teukter en Houhffe Zyt versouhmt, ound dewàret isch halt màngs schiëff ggange. 'S Parlamànt hàt t'Soupvànzjon ggchurzt, en Léérer hàt gchunnt, en andere réklamiërt wil em de Rouhm neud passt, en Orgle hétt scho lang séle révidiërt wèrde, ound de Tiràkter sétt zou Sponsoore go fur Gàlt wàible, sétt en neuje Léérer aastéle, em Orgelspézjalischt de–r Ouhftraag gèè ound uberhawpt fur ales louëge. Scho bald mouës er wider es Rézàpt fur die Chapsle haa, er muës ébe bim lysischte Schmèrz àini nèè, hàt em de Tokter ygschèrfft. Dèè schickt en grad zoum Kardjoloog ound dèè làitet es Ékaagéé ap ound empfillt em dringend, er muës en Gang abeschalte. Àimaal chounnt de Momànt, wo–n en héftige Schmèrz ouf de lingge Brouschtsyte–n ound im lingge–n Aarm aw nach es paar Chapsle–n àifach neud wott hèure; de Wolfgang mouës erbràche, fuult sych mys, nimmt en Taxi, ound lawfft na z'Fouëss i p'Praxis vom Houhsaarzt. Dèè schickt en aber pèr Sanitèèt ist Spitaal. Zwéé énèrgischi Mane–n i Wyss trààged en is Chrankenawto, glych wië–n er réklamiërt, er séig na gouët z'Fouëss, dànn légged s' en ouf en Schrage–n ound wickled e Wouletéchi oum en oume, so das er sych chouhm méé cha rode. Àine hockt nàbem ap, wicklet em e Manschétte–n oum àin Oberaarm, poumpet dië ouhf, daas git es gspàssigs, neud emaal ounaaggnèèms Ggfuul, ound lost a sym Aarm. De–r ander gaat a 's Stuur ound raast ap wië p'Fuurwéér mit Blawliëcht ound Maartynshorn dour t'Stadt zoum Nootfallygang vom Spitaal. Déét gaat's Schlégel à Wégge. Me tràit en ouf en andere Schrage, àine mit Rédli, ound faart mit em dour langi Gàng zou me Lift ound wider dour langi Gàng in es Zimer. Déét bégruëssed en zwoo Daame–n i Wyss, routiniërt ziënd 's en fudlibloutt ap ound ziënd em es Nachthàmp aa, chouhm mouë–n er si sàlber rode. Daas lynige Hàmp isch vorne–n ound hine off. Scho schluussed en dië zwoo a ne Maschine–n aa, es Ékaagéé, daas kànnt er ja scho. Neud lang, staat scho en jougedliche Hèrr i Wyss vor em, stéllt sych als Tagesaarzt Tokter Syz voor, louëget en Papyrstràiffe–n aa ound nimmt ous em Mantelsack es Télifoon: "Syz, wàg de–r Ouhfnaam. Ych louëg 's fur en Hinderwand aa. Sél em scho sprutze ? Drouhf trullt er si zoum Weulfli (dèè chounnt si voor hulfloos wië–n en chlyne Bouëb): "Hèr Abderhalde, de–r Oberaarzt chounnt grad cho louëge.". Zéérscht chounnt zwaar na e Daame–n i Wyss: "Gruëzi Hèr Abderhalde. Ych bi p'Pflàgéfachfraw Schuumer, Sy cheumed zou myr ouf's C 5". Dànn: Nou en chlyne Stich" trouckt si em es Schluuchli i dië wàich Stéll am Éllboge–n ound macht 's mit Héftpflaschter aa. Béràits staat nàmli–ch e Métallstange nàbem Schrage, wo–n e ticki Flàsche draa hanget mit dèm Schluuchli i sym Aarm. Aber naa–dis–naa ubernimmt e Muëdi de Wolfgang, ound nou na ountuutli mèrkt er, was oum en oume passiërt.